حال امروز با یک هفته تأخیر به ادامهٔ این مطلب میپردازیم. در قسمت قبلی تا آنجا پیش رفتیم که احمد خیامی به همراه تنی چند از دوستانش به سفر دور دنیا رفت تا از کارخانجات خودروسازی بزرگ و معتبر دنیا بازدید کرده و از بین محصولات آنها خودرویی مناسب را جهت تولید در ایران انتخاب کند. وی از کشورها و خودروسازان مختلف بازدید کرده و خودروهایی که مناسب تولید در ایران میدانست را در لیستی یادداشت میکرد تا یکی را از میان آنها انتخاب کند. سرانجام با به پایان رسیدن سفر، احمد خیامی در کمال تعجب خودروی آرو محصول گروه خودروسازی رو به ورشکستگی روتس بریتانیا را جهت تولید در ایران انتخاب نمود و حالا ادامهٔ ماجرا.
احمد قبل از رفتن به سفر، در ایران سالنهایی را جهت تولید خودرویی که بعداً انتخاب میکند آماده کرده بود. به همین دلیل همهچیز برای استقبال از روتس آرو محیا بود. بدین ترتیب قرارداد تولید این خودرو با گروه روتس در سال 1345 منعقد شد و در همانجا تجهیزات و دستگاههای تولید نیز خریداری شد. سپس تجهیزات تولید و قطعات CKD آرو بار کشتی شده و بهسوی ایران رهسپار شدند. مسئلهٔ دیگر انتخاب نام ایرانی مناسبی برای این خودرو بود. با توجه به اینکه کلمهٔ «آرو» (Arrow) در زبان انگلیسی تیر، خدنگ یا پیکان معنی میدهد، احمد خیامی نام زیبای پیکان را برای آن انتخاب نمود. سپس لوگوی اسبی در حال کشیدن ارابه نیز برای شرکت ایران ناسیونال که حال علاوه بر اتوبوس و مینیبوس به تولید خودروی سواری هم میپرداخت طراحی شد.
بدین ترتیب میتوان تولید پیکان را آغاز صنعت خودروسازی ایران دانست. البته پیشازاین هم شرکتهایی در ایران به مونتاژ خودروهای خارجی میپرداختند مانند برادران کاشانچی که همانطور که در قسمتهای قبلی اشاره شد، از سال 1339 تحت عنوان شرکت سایکا به مونتاژ فیات 1100 در ایران میپرداختند یا شرکت جیپ ایران (پارسخودروی فعلی) که در سال 1335 تأسیس شده و در سال 1338 مونتاژ محصولات جیپ را در ایران آغاز کرد؛ اما تولیدات این شرکتها بسیار کم و جزئی بود بهگونهای که چندان نمیشد از آن با عنوان صنعت خودروسازی یاد کرد؛ اما ایران ناسیونال با شرکتهای مذکور تفاوت داشت زیرا احمد خیامی به معنای واقعی کلمه قصد تولید انبوه خودرو را در ایران داشت و قصد داشت اکثر مردم ایران را صاحب خودرو کند. به همین دلیل کارخانهٔ خود را مجهز به دستگاهها و تجهیزات پیشرفتهٔ آن دوران نمود تا همانند یک کارخانهٔ مدرن بتواند تعدادی زیادی خودرو در روز تولید کند.
از سوی دیگر در اوایل دههٔ 40 شمسی، شاه وقت ایران، محمدرضا پهلوی قصد صنعتی کردن کشور را داشت چراکه معتقد بود نفت کشور سرانجام روزی تمام میشود و ایران باید صنعتی شود تا از طریق صادرات درآمد کسب کند نه صرفاً از طریق فروش نفت. همچنین کشورهای همسایهٔ ایران هم هیچکدام صنعتی نبودند و این فرصت مناسبی برای ایران بود که محصولات تولیدی خود را به آنها صادر کرده و بازار مناسبی پیدا کند. به همین دلیل محمدرضا شاه از صنایع و کسانی که قصد احداث کارخانه داشتند حمایت میکرد و به آنها تسهیلات میداد. بدین ترتیب همهٔ چیز برای تولید پیکان فراهم شد. ماشینآلات و قطعات با کشتی به ایران رسیده و در سالنها نصب شدند، خط تولید آماده شد و کشاورزانی که پس از اصلاحات ارضی در پی کار از روستاها بهسوی شهرها سرازیر شده بودند در کارخانه استخدام شدند. سرانجام روز تحقق آرزوی دیرینهٔ احمد خیامی فرارسید. روز دوشنبه 26 اردیبهشت 1346.
این روز، روز بسیار مهمی در تاریخ صنعت کشور محسوب میشود. در این روز اولین کارخانهٔ واقعی تولید خودرو در ایران افتتاح شد. جهت افتتاح کارخانه و تولید خودرو مراسم باشکوهی برگزار گردید. مراسم از صبح ساعت 8:30 شروع شد. برای افتتاح کارخانه اکثر مقامات کشور و خود شاه دعوت بودند. بهتدریج از ساعت 9:30 شخصیتهای بزرگ مملکت در محوطهٔ کارخانه واقع در کیلومتر 20 جادهٔ کرج حضور یافته و منتظر ورود شاه بودند. حدود ساعت 10 صبح شاه و همسرش با هلیکوپتر به محوطهٔ کارخانه آمدند. در این مراسم علاوه بر شاه، مقاماتی چون روسای سنا و مجلس شورای ملی، نخستوزیر وقت کشور هویدا، وزیر دربار، وزیر اقتصاد، شهردار تهران، روسای بانکها و اکثر مقامات سیاسی کشور حضور داشتند. پس از انجام سخنرانیها و مراسم ویژه، سرانجام در ساعت 10:30 شاه با بریدن نوار سه رنگ، بخش سواری سازی کارخانهٔ ایرانناسیونال را افتتاح نمود و به همراه مقامات کشور و همینطور برادران خیامی به ترتیب از قسمتهای پرس، ساخت شاسی، نصب موتور، اتاق رنگ و بخش آماده شدن خودرو دیدن کرد.
بدین ترتیب کارخانهٔ ایرانناسیونال رسماً با ظرفیت تولید 60 هزار دستگاه خودرو در سال آغاز بکار کرد و تاریخ 26/2/1346 در تاریخ صنعت ایران جاودانه شد. روزی که اولین کارخانهٔ خودروسازی ایران شروع به کار کرد و اولین خودروی ساخت ایران از خط تولید خارج شد و سرانجام به اینگونه پای پیکان به خیابانهای ایران باز شد. در روزهای آغازین، ایرانناسیونال کار خود را با تولید 10 دستگاه خودروی سواری و 7 دستگاه اتوبوس، مینیبوس و کامیون شروع کرده و برنامهٔ افزایش ظرفیت تولید را بهسرعت دنبال میکرد. شعار ایرانناسیونال هم این بود: «به امید روزی که هر ایرانی یک پیکان داشته باشد».
درنهایت پس از ماجرایی طولانی پیکان با قیمت 12 هزار تومان وارد بازار خودروی کشور شد درحالیکه در ابتدا کسی امید چندانی به موفقیت آن نداشت. بااینحال تبلیغات گستردهای برای پیکان انجام شد بهگونهای که تبلیغات آن در همهجا دیده میشد و اکثر روزنامهها تبلیغ پیکان را چاپ میکردند. همچنین ادارهٔ راهنمایی و رانندگی هم اعلام کرد که از این پس تمام آموزشهای رانندگی برای اخذ گواهینامه با پیکان انجام میشود. حتی هویدا هم جهت تبلیغ، یک دستگاه پیکان سوار میشد و از آن بهعنوان خودروی شخصی استفاده میکرد. البته برادران خیامی پیکان هویدا را بهصورت ویژه و با ضریب ایمنی بالا ساخته بودند. بدین ترتیب خیلی زود پیکان با استقبال بالایی مواجه شد، بهسرعت به شهرهای ایران آمد و در بین مردم محبوب شد. شاید هیچکس تصور نمیکرد خودرویی از یک شرکت ورشکسته بتواند با خودروهای روز آن سالها که بهصورت وارداتی در ایران عرضه میشدند رقابت کند؛ اما این اتفاق افتاد و پیکان خیلی زودتر از آنچه تصور میشد محبوب شده و فروش بالایی را تجربه کرد.
بدین ترتیب پس از هشت قسمت، نهایتاً به قسمت اصلی داستان یعنی آغاز تولید پیکان در ایران رسیدیم. انشاءالله از قسمت بعدی به معرفی نمونههای مختلف پیکان تولیدی در ایران و بیان مشخصات و تغییرات آن در طول سالها خواهیم پرداخت. از همراهی شما ممنون و سپاس گذارم.
ادامه دارد…