اردیبهشت سال گذشته، یکه‌زارع مدیرعامل ایران‌خودرو پس از ملاقات با مسئولان ارشد پژو بعد از حدود 4 سال غیبت‌، خبر از خروج 405 از سبد محصولات ایران‌خودرو و جایگزینی آن با محصولی جدید از پژو داد؛ خبری که با تایید هفته‌گذشته مبنی بر ورود پژو با محصولات جدید قوت گرفت و 301 به عنوان جانشین 405 بعد از 24 سال کوله‌بارش را برای نشستن بر تخت پدربزرگ بست تا به ایران بیاید و 405 که مدت‌هاست از استاندارد یک شیر پیر پا را فراتر گذاشته به تنهایی در تاریخ استراحت کند و به دنیایی برود که پیکان سال 1384 به آن کوچ کرد. این خبر و تحکیم مجدد روابط ایران‌خودرو با پژو بعد از سال 2009‌، این سوال را برمی‌انگیزد که این جانشینی از چه زمانی رخ خواهد داد و 301 با چه مشخصاتی برای جایگزینی 405 به ایران می‌آید؟ اصلا جانشین 405 چه مشخصاتی باید داشته باشد تا بتواند به رهبر جوان گله شیر‌ها در ایران بدل شود‌؟

خود پژویی‌ها می‌خواهند 405 خداحافظی کند‌!

شاید برای شما هم عجیب باشد که خودروساز ایران تصمیم به خداحافظی یک خودرو آن هم به همین سادگی بگیرد‌. واقعیت نیز اینگونه‌ است چرا که پژویی‌ها در جدیدترین مذاکرات از ایران‌خودرو خواسته‌اند 405 را از خط تولید خارج کند تا 301 جایگزین آن شود‌. یکه‌زارع، مدیرعامل ایران‌خودرو اعلام کرده که در قرار‌داد جدیدشان تاسیس مرکز تحقیق و توسعه مشترک با پژو و سیتروئن نیز لحاظ شده‌ است‌. شاید تاسیس چنین مرکزی بتواند به توسعه منطقی‌تر سبد محصولات پژو کمک شایانی کند تا دیگر شیر‌های فرانسوی در بازار ایران بیش از سن پیری حکومت نکنند‌! به عقیده کارشناسان، شاید به نظر برسد تولید پژو 405 بعد از 20 سال توجیه اقتصادی دارد و برای ایران‌خودرو به‌صرفه است اما در حقیقت از نظر اصول مهندسی 405 هنوز هم محصولی نیست که تولیدش برای ایران‌خودرو اقتصادی و توجیه‌پذیر باشد و در طول این سال‌ها همواره سعی شده تا این خودرو پایش را از مرز 30 میلیون‌تومان فراتر نگذارد وگرنه در حقیقت 405 توجیه‌پذیری ارزان‌سازی مشابه پراید را ندارد.

چه زمانی 301 جایگزین 405 می‌شود‌؟

ایران‌خودرویی‌ها از پایان سال 94 به عنوان زمان این جایگزینی خبر می‌دهند اما حقیقت در صنعت خودرو‌سازی ایران معمولا فاصله زیادی با وعده مسئولان دارد و بر اساس پیش‌بینی‌ها با توجه به زمان مورد نیاز برای خاتمه تولید این محصول و تولید انبوه 301 برای تامین تقاضا در زمانی بهتر از سال 1396 محقق نخواهد شد‌. لذا می‌توان با اطمینان امیدوار بود که اگر همه برنامه‌های ایران‌خودرو و پژو به خوبی پیش برود، در سال 1396 که چندان هم دور نیست‌، شیر خسته پژو در 26 سالگی از جهان‌خودرو خداحافظی کند و 301 زمانی به جانشینی برسد که احتمالا پژو در جهان به دنبال معرفی نسل جدیدش است! این موضوع در حالی است که ایران‌خودرو تازه توانسته 301 را روی خط راه بیندازد و بر اساس سنت تلاش نخواهد کرد تا نسل جدید 301 را جایگزین این مدل کند و احتمالا باز هم یک پله عقب‌تر از سبد جهانی پژو حرکت خواهیم کرد؛ اتفاقی که در جریان تولید و عرضه پژو 206 نیز رخ داد!

به دنیا آمد تا ارزان باشد!
301 در تاریخ جهانی پژو جایگاهی ندارد؛ نه جایگزین محصولی از پژو محسوب می‌شود و نه قرار است نسلی جدید بیافریند‌. نامش وامدار پژو 301 افسانه‌ای است که در خلال سال‌های 1932 تا 1936 به تولید رسید و آمده است تا برای اولین بار تعریفی رسمی از پژو برای بازار‌های اقتصادی باشد. نماینده اقتصادی پژو اوایل سال 2012 میلادی رسما معرفی شد و در نمایشگاه وطنی‌اش یعنی پاریس رسما برای ورود به بازار سال 2013 میلادی معرفی شد‌. 301 به سرعت به سایت تولیدی پژو در اسپانیا رفت تا سهمی از تولید آن بر عهده فرانسوی‌ها نیفتد و نیروی کار ارزان‌تر و بستر مناسب برای تولید یک خودرو اقتصادی بهتر فراهم شود‌. یک سال بعد تولید 301 در چین کلید خورد و به‌تازگی برای پوشش بازار قاره آفریقا، پژو تولید این محصول در بازار نیجریه را نیز آغاز کرده است‌. سایت‌های تولیدی 301 در هیچ یک از محصولات این کمپانی سابقه ندارند و کاملا مشخص است که پژو روی 301 سرمایه‌گذاری اقتصادی کرده است تا آن را به کابوس رقبای ارزان‌قیمتش به خصوص رنو(داچیا) تبدیل کند‌. مشهودترین این بازار‌ها برای ما ایرانیان کشور ترکیه است؛ جایی که 301 با قیمت حدود 40 هزار لیره در تلاش است تا بازار سدان‌های اقتصادی را از آن خود کند؛ جایی که رنو لوگان (تندر90) هر چند نمونه صفرش کمیاب است اما قیمتی در همین حدود دارد و برادر ‌هاچ‌بکش یعنی ساندرو در نسل جدید با قیمت 41 هزار لیره‌ای عرضه می‌شود‌.

چرا اقتصادی است‌؟
در تعریف یک خودرو اقتصادی ویژه بازار‌های کشور‌هایی نظیر ایران‌، ترکیه و برخی کشور‌های آفریقایی‌، سهولت در طراحی و تولید قالب‌های بدنه‌، تامین اقتصادی قطعات فنی و عدم وابستگی به تکنولوژی‌های مدرن می‌توانند یک خودرو را برای مونتاژ اقتصادی کنند‌. اگر به ظاهر 301 توجه کنید متوجه می‌شوید که تمامی قطعات بدنه در عین سادگی، خطوط و یا قوس‌های غیرعادی ندارند و نمای جانبی که بیشترین هزینه‌های قالب‌سازی را نیاز دارد به دور از تجمل در عین سادگی زیبا است. همین موارد در قدم اول ساخت بدنه 301 را اقتصادی می‌کند‌. در گام دوم پلت‌فرم آن می‌تواند میزبان پیشرانه TU5 با حجم 1.6 لیتر باشد؛ همان موتوری که هم‌اکنون در تیراژ 500هزار دستگاهی دوش به دوش موتور EF7 در حال تولید است و ایران‌خودرو از تمام ظرفیتش برای نصب TU5 تولیدی‌اش روی محصولاتش نظیر پژو 206‌هاچ‌بک‌، صندوقدار‌، رانا‌، پارس و 405 استفاده می‌کند‌. 301 مجبور است از این ظرفیت سهمی بگیرد چرا که عرضه موتور و گیربکسی جدید برای آن می‌تواند به گران‌شدنش در بازار ایران کمک کند و این موضوعی نیست که در بدو ورود مورد پسند مشتریان باشد. تا اینجای کار اگر دور موتور 1.6 لیتری  یورو6 پژو را برای نصب روی 301 خط بکشیم حدسمان به واقعیت نزدیک است چرا که محتمل‌ترین گزینه فنی برای 301 در ایران بر اساس گفته‌های یکه‌زارع همان TU5‌های 1.6 لیتری یورو4 (5 اسب بخار ضعیف‌تر از پیشرانه یورو6) تولید ایران‌خودرو است که روی رانا‌، 206 و‌... نیز نصب می‌شود و گیربکس دستی نیز مشابه این محصولات خواهد بود‌. شنیده‌ها حاکی از آن است که پس از مذاکرات اولیه پژو فرانسه و ایران‌خودرو‌، مرکز تحقیقات ایران‌خودرو مشغول مطالعات برای تعیین پارامتر‌های فنی 301 است و هنوز تصمیم قطعی برای این موضوع اعلام نشده است‌. تا اینجای کار به قول گزارشگر فوتبال‌، جواد خیابانی قدرت 110 اسب بخار و گشتاور 142 نیوتن‌متر را با مداد برای 301 یادداشت می‌کنیم و گیربکس 5 سرعته دستی را در صدر حدسیات به نخستین سری تولیدی از این محصول می‌افزاییم.

301 در جهان با چه مشخصات فنی عرضه می‌شود‌؟
301 با 3 قلب تپنده شامل 2 نمونه بنزینی و یک نمونه دیزلی در جهان عرضه می‌شود‌. پیشرانه‌های 3 سیلندر 1.2 و 4سیلندر 1.6 لیتری بنزینی این خودرو به ترتیب توانایی تولید 72 و 115 اسب بخار قدرت را دارند و مصرف پیشرانه 1.6 لیتری در سیکل ترکیبی تنها 6.4 لیتر در 100 کیلومتر است‌. پژو همچنین برای هر دو مدل این خودرو گیربکس‌های دستی و اتوماتیک را پیشنهاد می‌دهد‌. پیشرانه 1.6 لیتری دیزلی آن نیز هر چند 92 اسب بخار قدرت تولید می‌کند اما مصرفش در کمال تعجب تنها 4.1 لیتر گازوئیل در سیکل ترکیبی است‌.

301 بزرگ‌تر از 405 می‌آید
اگر در ذهن شما 405 از نظر ابعاد داخلی اتاق یک خودرو ایده‌آل برای خانواده‌هاست، باید اذعان کرد که 301 شرایطی بهتر از این خودرو را ارائه می‌کند چرا که در طول‌، عرض و ارتفاع 5‌سانتیمتر ابعاد بیشتر از 405 دارد اما فاصله بین دو محور آن مشابه 405 حدود 2.6 متر است‌. وزن 301 نیز مشابه 405 عددی حدود 1.1 تن به صورت خالص را نشان می‌دهد که با توجه به شباهت با پژو 206 صندوقدار و احتمال بهره‌گیری از مشخصات فنی مشابه این خودرو می‌تواند شتابی حدود 12 ثانیه با گیربکس دستی و 13 ثانیه با گیربکس اتوماتیک داشته باشد‌. مصرف آن نیز با ثبت عددی حدود 7.5 لیتر در سیکل ترکیبی حدود یک لیتر از استاندارد موتور یورو 6 جهانی‌اش بیشتر خواهد بود‌.

چه زمانی می‌آید‌؟
از تمام وعده‌های پژو تاکنون یک دستگاه 301 به ایران رسیده است که هم‌اکنون در مرکز تحقیقات ایران‌خودرو به سر می‌برد‌. پیش‌بینی می‌شود با توجه به آغاز تحقیقات ایران‌خودرو روی این خودرو حداقل طی 3 ماه نخست سال نخستین خبر‌ها از ورود این محصول به صورت CBU در بازار ایران شنیده شود‌. واردات کامل 301 احتمالا قیمت این خودرو را تا مرز 80میلیون‌تومان برای مدل اتوماتیک افزایش خواهد داد و برای کسب سهم از بازار از دست رفته پژو‌، این خودرو در 2 مدل اتوماتیک 4 سرعته و 5 سرعته دستی عرضه خواهد شد تا در بهترین حالت طی مدت زمان 12 ماه خط تولید 301 در ایران‌خودرو آماده شود و 301 پس از ایرانی‌سازی بخش‌هایی مانند تریم داخلی و مشخصات فنی آماده ورود به خطوط تولید شود‌. 301 با این شرایط در خوشبینانه‌ترین حالت از سال 95 وارد فاز تولید انبوه می‌شود و ‌طی یک سال تولید تکلیف خروج 405 از سبد محصولات ایران‌خودرو را تعیین می‌کند‌. در این بین ایران‌خودرو خانواده پارس را همچنان به تولید خواهد رساند و همزمان با اوج گرفتن تولید 301‌، نسخه فیس‌لیفت پارس به بازار معرفی می‌شود تا در کنار محصول لوکس ایران‌خودرو یعنی دنا خط و نشان جدی برای چینی‌های مرز 50 میلیون‌تومان بکشد.

با چه قیمتی می‌آید‌؟
قیمت پژو 405 در طرح فروش نقدی کنونی ایران‌خودرو در مدل GLX عددی حدود 28.6 میلیون‌تومان است که با توجه به قیمت جهانی 301‌، دستیابی به آن حتی با داخلی‌سازی فراوان برای ایران‌خودرو غیرممکن است لذا برای نسخه پایه این خودرو با گیربکس دستی آن هم به صورت تولیدی نمی‌توان قیمتی کمتر از 40 میلیون‌تومان را متصور بود‌. 301 با این قیمت در بازار ایران نیز می‌تواند مانند بسیاری دیگر از کشور‌ها با رنو لوگان ( تندر90) سرشاخ شود و بار دیگر پژو را به بازار روز رقابتی ایران بازگرداند‌؛ بازگشتی که قطعا مانند اوج فعالیت پژو برای این کمپانی سهمی 50 درصدی از بازار ایران را به ارمغان نخواهد آورد اما حداقل می‌تواند پژو را به همراه 2 محصول جدید دیگر به سهمی حدود 20 تا 30 درصد از بازار خودرو‌های سواری نزدیک کند‌.

*امیرحسین برخورداری