تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت نهم)
در قسمت‌های قبلی این سری مطالب به بیان زندگی‌نامهٔ برادران خیامی و سپس تاریخچهٔ کامل تأسیس شرکت ایران‌ناسیونال پرداختیم و تا به آنجا رسیدیم که احمد خیامی پس از بازدید از کارخانجات خودروسازی معتبر و مشهور دنیا، سرانجام خودروی آرو محصول گروه خودروسازی روتس انگلستان را جهت مونتاژ در ایران انتخاب کرد.
پس از انعقاد قرارداد با این شرکت، خطوط تولید آرو به‌سرعت نصب شدند و نام ایرانی پیکان برای آن انتخاب شد. درنهایت در تاریخ 26 اردیبهشت بخش سواری‌سازی کارخانهٔ ایران‌ناسیونال با حضور مقامات عالی‌رتبهٔ کشور افتتاح شد. حال از این قسمت به انواع مختلف پیکان‌های تولیدشده در ایران پرداخته و تغییرات و فراز و نشیب‌های تاریخ آن‌را بیان خواهیم پرداخت.
احمد خیامی در بین مدل‌های تولیدی گوناگون برندهای مختلف گروه روتس، مدل هیلمن هانتر را جهت تولید در ایران انتخاب کرد چراکه تولیدات هیلمن ارزان‌ترین مدل‌های خانوادهٔ آرو بودند. البته همان‌طور که در قسمت اول گفته شد، در سال 1967 مقارن با 1346 شمسی هیلمن، آرو را در دو مدل مینکس و هانتر تولید می‌کرد. مینکس مدلی ارزان‌تر و با موتور ضعیف‌تر 1496 سی‌سی و هانتر مدلی لوکس‌تر با موتور 1725 سی‌سی بود که احمد خیامی مدل هانتر را برگزید. در سال اول تولید پیکان در ایران یعنی سال 1346، این خودرو در یک مدل و با دو جلوپنجرهٔ مختلف تولید می‌شد. یکی چراغ‌های گرد مشابه هیلمن هانتر 1966 و 1967 و دیگری با جلوپنجرهٔ مدل‌های تولید سینگر و چراغ‌های موسوم به خربزه‌ای. البته مدل دوم همان هیلمن هانتر بود فقط جلوپنجره‌ای مشابه مدل تولیدی سینگر داشت و ازلحاظ سطح تجهیزات تفاوتی با هانتر نداشت. هردوی این مدل‌ها دارای سپرهای شمشیری کوتاه و داشبورد پلاستیکی تخت موسوم به داشبورد وانتی و موتور 1725 سی‌سی بودند.
اما یک سال بعد یعنی در سال 1347 (1968) همزمان با فیس‌لیفت هانتر توسط هیلمن و عرضهٔ هانتر MK2، ایران‌ناسیونال هم تغییرات هیلمن را در مدل‌های تولید خود اعمال نمود. بدین ترتیب در این سال مدلی جدید بنام پیکان دولوکس عرضه شد که مجهز به چراغ‌های خربزه‌ای، جلوپنجرهٔ جدید، زه‌ها و تزئینات کرومی و سپرهای شمشیری بلند (مشابه هامبر سپرتر) بود. همچنین داشبورد هم از نمونهٔ پلاستیکی به نسخهٔ زیبا و دوست‌داشتنی چوبی تغییر پیدا کرد؛ اما مدل قبلی نیز همچنان با همان طراحی قبلی و با سطح تجهیزات کمتر و با نام پیکان کار عرضه می‌شد. بدین ترتیب در سال 1947 دو مدل پیکان با نام‌های دولوکس و کار تولید می‌شد که کار مدل ارزان‌قیمت و پایه و دولوکس مدل گران‌تر و لوکس‌تر محسوب می‌شد. البته در سال 1348 تولید نمونه‌های چراغ گرد پیکان کار متوقف شد و فقط با چراغ‌های خربزه‌ای و دو جلوپنجرهٔ سینگری و هیلمنی (مشابه مدل دولوکس) تولید شد. به همین دلیل امروزه پیکان‌های چراغ گرد بسیار کمیاب بوده و قیمت‌های بالایی دارند.
در سال 1348 نسخهٔ وانت پیکان به درخواست ایران‌ناسیونال و صرفاً جهت تولید در ایران توسط روتس طراحی شده و در ایران تولید گردید. البته وانت پیکان همچنان با همان چراغ‌های گرد اولیه و همین‌طور داشبورد پلاستیکی تخت و سپرهای شمشیری کوتاه مشکی‌رنگ عرضه می‌شد. روند تنوع مدل‌های پیکان همچنان ادامه داشت و در سال 1349 نیز پیکان دولوکس اتوماتیک به بازار عرضه شد. این مدل مجهز به گیربکس اتوماتیک 3 سرعته بود و با رنگ‌های متالیک، تجهیزات بیشتر و موتور قوی‌تر 73 اسب بخاری تولید می‌شد و لوکس‌ترین و گران‌ترین مدل پیکان محسوب به شمار می‌رفت.
همچنین رفته‌رفته روند ارائهٔ تجهیزات و تزئینات بیشتر برای مدل دولوکس هم ادامه داشت و در این سال‌ها پیکان دولوکس با تزئینات کامل و فراوان کرومی مانند رکاب، پانل عقب، زه‌ها و… و همچنین قالپاق‌های موسوم به خورشیدی عرضه می‌شد. سپس چندی بعد در سال 1350 پیکان تاکسی هم به تولیدات اضافه شد و تعداد مدل‌ها به مجموعاً پنج نمونه افزایش یافت. پیکان تاکسی مشابه مدل کار با سطح تجهیزات کم و جلوپنجرهٔ سینگری تولید می‌شد و به جهت تمایز آن‌ها از یکدیگر، ازآن‌پس مدل کار فقط با جلوپنجرهٔ هیلمنی تولید شد و جلوپنجرهٔ سینگری فقط به پیکان تاکسی اختصاص یافت. البته برخلاف پیکان کار، پیکان تاکسی مجهز به داشبورد چوبی بود.
اما جذاب‌ترین مدل پیکان در سال 1350 معرفی شد یعنی پیکان جوانان. در اوایل دههٔ 50 شمسی از یک‌سو محبوبیت و فروش پیکان بسیار بالا بود و از سوی دیگر خودروهای وارداتی گران‌قیمتی مثل ب‌ام‌و 2002 هم به بازار خودروی ایران عرضه شده بودند که البته اکثر اقشار جامعه توانایی خرید آن‌ها را نداشتند. به همین دلیل ایران‌ناسیونال تصمیم گرفت نسخه‌ای اسپرت و قدرتمندتر از پیکان را تولید کند تا کسانی که خواهان خودروهای اسپرت وارداتی گران‌قیمت هستند اما توان خرید آن‌ها را ندارند را به‌سوی خود جذب کند. بدین ترتیب تصمیم گرفته شد که مدل قوی‌تری هانتر GT که در سال 1970 توسط هیلمن در انگلستان معرفی شده بود در ایران هم تولید شود. نام این مدل جدید در ایران پیکان جوانان گذاشته شد. در سال‌های اول ظاهر جوانان مشابه هانتر GT هیلمن بود و تفاوتی با دیگر مدل‌های پیکان نداشت؛ یعنی با همان چراغ‌های خربزه‌ای معمولی و جلوپنجرهٔ هیلمنی تولید می‌شد البته جهت افزودن به جنبهٔ اسپرتی در جوانان، مشابه هیلمن GT زه‌های کرومی بدنه با خطوط رنگی جایگزین شده و رینگ‌های اسپرت رواستایل نیز برای آن ارائه شد. همچنین چندی بعد جهت تمایز بیشتر جوانان با مدل دولوکس، جلوپنجرهٔ آن تغییر کرده و از جلوپنجرهٔ جدید و منحصربه‌فردی در آن استفاده شد.
اما مهم‌ترین بخش جوانان موتور آن بود یعنی جایی که مجهز به نسخهٔ قدرتمندتر موتور 1725 سی‌سی با سر سیلندر آلومینیومی و دو کاربراتور شده بود که 94 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. این قدرت برای آن زمان و برای خودرویی مثل پیکان کاملاً مناسب بود و شتاب صفرتاصد 13 ثانیه‌ای را برای جوانان فراهم می‌کرد. شتابی که حتی از برخی از خودروهای فعلی ساخت ایران هم بیشتر است؛ اما موارد اختصاصی پیکان جوانان به همین‌جا ختم نمی‌شد چراکه ایران‌ناسیونال برای هرچه اسپرت‌تر نشان دادن جوانان آن‌را مجهز به صندلی‌های بلند، داشبورد متفاوت با دورسنج موتور و نشانگرهای دیگر، رنگ‌های اختصاصی بدنه، دریچهٔ مصنوعی روی کاپوت و لاستیک‌های رادیال کرده بود. پیکان جوانان خودروی اسپرت مناسبی برای آن سال‌ها و شرکت نوپایی مثل ایران‌ناسیونال محسوب می‌شد و به مدل بسیار محبوبی تبدیل شد. البته جوانان گران‌ترین نسخهٔ پیکان بشمار می‌رفت. بدین ترتیب در سال 1350 شش مدل مختلف پیکان دولوکس، کار، تاکسی، وانت، اتوماتیک و جوانان توسط ایران‌ناسیونال تولید می‌شد.
سپس در سال 1972 (1351) هیلمن فیس‌لیفت دوم خود را بر روی هانتر انجام داد و هانتر MK3 را به بازار عرضه کرد که تغییراتی در داخل و خارج آن ایجاد شده بود. به همین دلیل ایران‌ناسیونال هم این تغییرات را در مدل‌های تولیدی خود اعمال کرده و در سال 1351 پیکان‌های جدیدی را روانهٔ بازار کرد. در این فیس‌لیفت چراغ‌های جلو تغییر کرده و به نمونه‌های مربعی تبدیل شدند، جلوپنجره تغییر کرد و داشبورد چوبی مدل‌های قبلی هم با نمونهٔ پلاستیکی جدید موسوم به دوقلو جایگزین شد. در مدل جوانان هم چراغ‌ها از خربزه‌ای به مربعی تغییر یافتند و خطوط روی بدنه و دریچهٔ روی کاپوت آن‌ها حذف شد ولی جلوپنجره تغییری نکرد؛ این تغییرات اما در مدل‌های کار و وانت انجام نگرفت همچنان مثل قبل با داشبورد پلاستیکی تخت و چراغ‌های قدیمی (گرد در وانت و خربزه‌ای در کار) تولید می‌شدند. در همین سال مدل استیشن هم به تولیدات اضافه شد و مجموع مدل‌های مختلف پیکان را به هفت نسخه رساند. پیکان استیشن در اصل همان هیلمن هانتر استیشن بود که توسط ایران‌ناسیونال در ایران تولیدی گردید و ازلحاظ ظاهری هم مشابه پیکان‌های جدید فیس‌لیفت شده بود.
ادامه دارد…
نویسنده : امیر دهقان منبع : سایت پدال
