تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت دهم)
در قسمت قبلی مطلب تاریخچهٔ پیکان به تغییرات مختلف پیکان‌های تولید ایران پرداختیم و به سال 1351 و اولین فیس‌لیفت پیکان رسیدیم. بااین‌حال موردی از قسمت‌های قبلی جامانده بود که در اینجا بیان می‌کنیم. در سال 1349 برادران خیامی تصمیم گرفتند سالگرد تولد یا در اصل آغاز مونتاژ پیکان را جشن بگیرند. دو برادر قصد داشتند برای جشن تولد چهارسالگی پیکان آهنگی ساخته و آن‌را در جشن با گروه کُر اجرا کنند.
آن‌ها برای این کار به آهنگ‌ساز مشهور و حرفه‌ای یعنی انوشیروان روحانی مراجعه کردند. سپس ترانه‌ای هم توسط مرحوم پرویز خطیبی سروده شد و انوشیروان روحانی آهنگ را ساخته و ضبط نمود و روی ترانه گذاشت. بدین ترتیب آهنگ معروف «تولد، تولد تولدت مبارک» که تا به امروز در جشن تولدها استفاده می‌شود، برای اولین بار برای تولد پیکان ساخته شد. سرانجام جشن تولد چهارسالگی پیکان برگزار شد. در این جشن کیکی بزرگ با چهار شمع روی آن ساخته شده و یک پیکان دولوکس مدل 1349 در میان آن قرار گرفته بود. آهنگ مذکور هم برای اولین بار در این مراسم با گروه کر اجرا گردید.
در سوی دیگر پس از افزایش تولید پیکان در اوایل دههٔ 50 شمسی و استقبال زیاد از آن، موجب شده بود که پیکان‌های فروخته شده به‌مرور با ایرادات و خراب‌هایی مواجه شوند و مالکین برای رفع نقص به کارخانه مراجعه کنند. رفته‌رفته به جهت افزایش فروش پیکان، مراجعات خریداران هم بیشتر می‌شد به همین دلیل برادران خیامی تصمیم گرفتند بخش مجزایی را جهت تعمیرات و خدمات پس از فروش پیکان ایجاد کنند. بدین ترتیب تکه زمینی خریداری کرده، تعمیرگاه‌ها را در آن تأسیس نموده و تجهیزات موردنیاز را در آن نصب کردند. بدین ترتیب اولین تعمیرگاه مجاز و خدمات پس از فروش ایران‌ناسیونال برای پیکان تأسیس شد. بعدها این نمایندگی‌ها افزایش یافت و در دیگر نقاط تهران هم تأسیس شد.
همچنین دو برادر قصد داشتند به‌مرور قطعات بیشتری از پیکان را در ایران تولید کرده و وابستگی به شرکت مادر را کاهش دهند. به همین دلیل کارگاه‌هایی جهت تولید قطعات تأسیس شده بود و برادران خیامی قصد داشتند تا سال 1359-1360 کلیهٔ قطعات پیکان را در ایران تولید کنند که البته این امر با وقوع انقلاب محقق نشد. در سوی دیگر به دلیل افزایش تیراژ پیکان، دو برادر تصمیم گرفتند جهت افزایش هرچه بیشتر تولیدات و فعالیت‌های شرکت، بخش اتوبوس و مینی‌بوس سازی را از بخش سواری سازی جدا کنند. بدین ترتیب زمینی به مساحت 200 هکتار در روبروی کارخانه خریداری کرده و تصمیم گرفته شد که خط تولید اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها در همان کارخانهٔ قبلی بماند و خط تولید پیکان به کارخانهٔ جدید انتقال پیدا کند. سرانجام کارخانهٔ دوم آماده شد و تولیدات ایران‌ناسیونال افزایش یافت به‌گونه‌ای که در سال 1353 تولید پیکان به 47 هزار دستگاه در سال رسید و علاوه بر آن 7300 دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس هم تولید شد؛ و اما ادامهٔ ماجرای تغییرات پیکان:
در سال 1352 مدل جوانان در بخش بیرونی تغییر عمده‌ای را تجربه کرد و آن ارائهٔ طرح چهار چراغ گرد جلوی معروف جوانان بود چراکه همان‌طور که در قسمت قبلی گفته شد تا پیش‌ازاین جوانان با همان چراغ‌های جلوی خربزه‌ای و بعداً مربعی پیکان‌های معمولی تولید می‌شد و ازلحاظ ظاهری تمایز چندانی با آن‌ها نداشت. به همین دلیل ایران‌ناسیونال تصمیم گرفت جهت تمایز جوانان با پیکان‌های معمولی، ظاهر آن‌را تغییر داده و با چهار چراغ گرد در جلو عرضه کند. البته این طرح توسط خود ایران‌ناسیونال ارائه نشده بود بلکه از هیلمن هانتر GLS گرفته شده بود. همان‌طور که در قسمت‌های ابتدایی این سری مطالب گفتیم، هانتر GLS قدرتمندترین مدل هانتر بود که یک سال قبل از سال 1352 یعنی در سال 1972 توسط هیلمن معرفی شده بود. این مدل مجهز به همان موتور 1725 بود که توسط هولبای تقویت شده و 110 اسب بخار قدرت داشت و از طرح جدید چهار چراغ گرد استفاده می‌کرد.
بدین ترتیب ایران‌ناسیونال تصمیم گرفت از طراحی هانتر GLS در مدل جوانان خود استفاده کند که درنهایت منجر به عرضهٔ جوانان جدید با چهار چراغ گرد در سال 1352 شد. البته جوانان فقط از طراحی هانتر GLS استفاده می‌کرد و ازلحاظ فنی و موتور مشابه هانتر GT با موتور 1725 دو کاربرات 94 اسب بخاری بود. درواقع پیکان جوانان‌های سال 1352 به بعد، هیلمن هانتر GT بودند با ظاهر هانتر GLS. این سری اول جوانان‌های جدید مانند دیگر مدل‌های پیکان از همان سپرهای شمشیری استفاده می‌کردند. همچنین در کنار جوانان چهار چراغ، همچنان در تیراژ محدودتری جوانان با همان چراغ‌های مربعی هم تولید می‌شد. بدین ترتیب جوانان به خودروی بسیار محبوبی تبدیل شد و بروبیایی برای خود پیدا کرد. به دلیل شباهت جوانان چهار چراغ به ب‌ام‌و، کسانی که پول خرید ب‌ام‌و نداشتند جوانان می‌خریدند که هم اسپرت و جدید بود و هم قدرتمند (94 اسب بخار).
در سال 1354 نیز دولت ایران تصمیم گرفت به‌صورت مستقل از ایران‌ناسیونال تعداد 20 هزار دستگاه مدل اونجر را از هیلمن خریداری کرده و در ایران عرضه کند. در این حال همه منتظر اعتراض برداران خیامی بودند چراکه هیلمن اونجر به رقیبی برای پیکان تبدیل می‌شد؛ اما چون دولت نمی‌توانست روند فروش اونجرها را خود شخصاً اداره کند، فروش کلیهٔ آن‌ها را به ایران‌ناسیونال واگذار کرد. بدین ترتیب خدمات پس از فروش را هم ایران‌ناسیونال به عهده گرفت چراکه در آن سال‌ها تعمیرگاه‌های مجازی در سراسر کشور داشت. نهایتاً اونجرها به بازار عرضه شدند و به دلیل اینکه به‌صورت وارداتی عرضه می‌شدند و ساخت انگلستان بودند، کیفیت بالاتری از پیکان‌های ساخت ایران داشتند و به همین دلیل با استقبال مواجه شدند. هیلمن اونجر در دو مدل کوپه دودر و سدان چهاردر و با قیمت 30 هزار تومان به بازار عرضه شد. اونجرهای عرضه شده در ایران مجهز به موتور چهار سیلندر 1600 سی‌سی بودند که 70 اسب بخار قدرت داشت. موتوری که بعدها روی پیکان هم نصب شد.
بازگردیم به پیکان. در سال 1974 (1353) هیلمن بار دیگر هانتر را فیس‌لیفت کرده و هانتر MK4 را به بازار عرضه کرد که تغییراتی در جلوپنجره و سپرهای آن اعمال شده بود؛ اما ایران‌ناسیونال مانند قبل بلافاصله این تغییرات را در مدل‌های تولیدی خود اعمال نکرد به‌گونه‌ای که پیکان همچنان با همان جلوپنجرهٔ قدیمی و سپرهای شمشیری تا سال 1355 تولید شد تا اینکه در این سال فقط سپرهای آن به نمونه‌های جدیدی تغییر یافت؛ اما این سپرها که می‌توان آن‌ها را سپرهای مکعبی نامید طراحی خود ایران‌ناسیونال بودند و با سپرهای جدید هانتر که در سال 1974 ارائه شده بودند تفاوت داشتند؛ بنابراین این سپرها صرفاً خاص پیکان‌های تولید ایران است. این سپرهای جدید برای همهٔ مدل‌های پیکان شامل دولوکس، کار، وانت و استیشن ارائه شدند.
اما کمی هم به مدل کار بپردازیم. همان‌طور که در قسمت قبلی گفته شد، در سال 1351 که پیکان فیس‌لیفت شد و با چراغ‌های جدید مربعی ارائه گردید، این چراغ‌ها در مدل کار استفاده نشده و این مدل همچنان با همان چراغ‌های قدیمی خربزه‌ای تولید شد. بدین ترتیب در همین سال 1355 هم هرچند سپرهای آن مثل دولوکس به نمونه‌های جدید مکعبی تغییر یافت اما هنوز هم با همان چراغ‌های خربزه‌ای قدیمی تولید می‌شد که ظاهر آن‌ها را با مدل دولوکس متفاوت می‌کرد. پیکان کار تا پایان تولیدش در سال 1358 همچنان با همین چراغ‌های خربزه‌ای قدیمی تولید می‌شد و مدل وانت هم به همین ترتیب همچنان با همان چراغ‌های گرد تولید می‌شد.
خب بازگردیم به مدل دولوکس. سرانجام ایران‌ناسیونال در سال 1356 تغییرات هیلمن هانتر MK4 را در پیکان ایجاد نمود و مدل جدیدی را به بازار عرضه کرد. این مدل دارای جلوپنجرهٔ جدید و بزرگ‌تری بود، تمامی زه‌های کرومی آن به رنگ مشکی درآمده بودند و پانل فلزی راه‌راهی هم به قسمت عقب آن اضافه شده بود.
ادامه دارد…
نویسنده : امیر دهقان منبع : سایت پدال
مطالب مرتبط:
