با باز شدن پای خودروسازان خارجی و بخصوص چینی‌ها، تنوع محصولات رشد چشمگیری پیدا کرد و باعث شد دامنه انتخاب خریداران در مدت زمان کوتاهی بسیار متنوع شود. همین مساله چالش‌های فراوانی برای خودروسازان کهنه‌کار جاده مخصوص به وجود آورد، اما آنها هنوز هم مشتریان وفاداری دارند و محصولات سنتی خود را بی‌دردسر در اختیار آنها قرار می‌دهند. یکی از این محصولات پرطرفدار پارس از خانواده پژو است که برای حفظ موقعیت بازار خود با رقبایی همچون برلیانس اچ 230 در حال مبارزه است.

ایرانی‌شده با سابقه، در کنار تازه از راه رسیده چینی

پژو پارس همان گونه که از ظاهرش پیداست فیس‌لیفت شده پژو 405 است که نمونه‌های اصلی آن با نام 406 زمان کوتاهی در فرانسه تولید می‌شد. پارس هرچند در نمای جلو شباهت بسیاری با 406 دارد، اما هرچه به قسمت‌های انتهایی خودرو نزدیک می‌شویم از میزان شباهت و نزدیکی کمتر شده و درمی‌یابیم پارس در قسمت عقب خود همچنان به طراحی قدیمی‌تر و نزدیک‌تر به 405 وفادار مانده است.

در بازار داخل، پروژه پارس یا X9 در ابتدا با نام سفیر عرضه شد، اما در مدت زمان خیلی کوتاهی تغییر نام پیدا کرد و با نام پژو پرشیا از آن رونمایی شد. این عنوان پرطرفدار نیز با مشکلاتی که از سوی خودروساز فرانسوی به وجود آمد دوام چندانی نداشت و نام این پروژه به پارس تغییر پیدا کرد. البته هنوز طیف وسیعی از خودرودوستان آن را با نام پرشیا می‌شناسند.

پارس که اولین خودروی لوکس بازار داخل به حساب می‌آید، اولین بار در سال 1379 از خط تولید ایران‌خودرو بیرون آمد و در زمان خود موفقیت بزرگی برای متخصصان مرکز طراحی محصولات این شرکت به شمار می‌رفت که از امکانات و تجهیزات رفاهی نسبتا مناسبی برخوردار بود.

در مقابل، با خودرویی روبه‌رو هستیم که پیشکش سرزمین اژدهای زرد است و در مدت کوتاهی که به کشور ما آمده، تلاش‌های زیادی برای بومی‌سازی آن صورت گرفته است. برلیانس اچ 230 اولین بار در سال 1391/ 2012 رونمایی شد. طراحی آن در شرکت ایتال دیزاین و توسط یکی از طراحان موفق آن به نام جیورجیارو انجام شده است. شرکت برلیانس در نمونه‌های بعدی تولیدات خود سراغ طراحان شرکت پنین فارینا رفته و دیمیتری ویکدومینی را به استخدام خود درآورده است که تجربه 15 ساله در طراحی خودرو دارد.

تغییرات ظاهری در نمونه‌های اچ 230 و اچ 330 موجود در بازار ایران را می‌توان به سلیقه‌های متفاوت این دو طراح مرتبط دانست. بد نیست بدانیم استفاده از طراحان خارجی و معتبر در خودروسازان چین طبیعی است و اغلب این شرکت‌ها از مشاوران نامداری بهره می‌برند. برای مثال شرکت جیلی از پیتر هاربی، رئیس تیم طراحی ولوو سوئد استفاده می‌کند و شرکت بایک از لئوناردو فیوراونتی، مشاور طراح پیشین شرکت فراری.

رقابت پشت دروازه به‌روز بودن

تا امروز 16 سال از عمر پارس، حداقل در بازار کشورمان می‌گذرد. در تمام این سال‌ها نیز با همان چهره زیبا و مدرن آن زمان به بازار عرضه می‌شود و هر از گاه تغییراتی مختصر در آن صورت می‌گیرد که شامل پوست‌اندازی طراحی داشبورد، ساخت رودری‌های جدید، تغییر در فرم و حالت صندلی‌ها و در نهایت جابه‌جایی پیشرانه‌های قابل استفاده در آن می‌شود.

ایران‌خودرو بتازگی طراحی داخلی پارس را تا حدود زیادی تغییر داده و ما را با انقلابی روبه‌رو کرده است. داشبورد، صفحه کیلومترشمار، رودری‌ها و حتی غربیلک فرمان در نسل جدید تغییر کرده‌اند و به پیروی از بسیاری محصولات خارجی مدرن، دکمه‌های کنترل سیستم صوتی و تلفن همراه روی غربیلک خودنمایی می‌کند. هرچند به اعتقاد بسیاری از منتقدان کیفیت به کار گرفته شده در این سری تولیدات دچار افت چشمگیری شده است، همین مساله نشان می‌دهد ایران‌خودرویی‌ها هنوز برای تداوم تولید پژو پارس در سال‌های آینده برنامه‌های ویژه‌ای دارند که صرف هزینه‌های هنگفت طراحی را به جان خریده‌اند.

طراحی بیرونی، اما همچنان از همان خطوط امتداد یافته در سراسر خودرو تبعیت می‌کند که نسل قبلی آن یعنی 405 برمبنای آن طراحی شده بود؛ هرچند خطوط فرورفته در کاپوت پارس چهره‌ای جسورانه و قدرتی‌تر برای آن خلق کرده، اما همچنان این خودرو اسیر طراحی بیرونی دهه 90 میلادی است و آن گونه هم که مشخص است تلاشی برای فرار از این وضعیت انجام نمی‌دهد.

اما در برلیانس اچ 230 که ما آن را رقیب پارس در نظر گرفته‌ایم، هیچ نشانه‌ای از سال‌های دور دیده نمی‌شود. خطوط قوی به کار گرفته شده در جلوپنجره در کنار خطوط تیز در طراحی قسمت عقب و پشتی آن به همراه چراغ‌هایی که از طراحی نوین صنعت خودروسازی تبعیت می‌کنند، آن را به خودرویی به روز و مدرن از لحاظ طراحی خارجی تبدیل کرده است که علاقه زیادی به پیشرفت و به روز ماندن سریع دارد.

در داخل این خودرو داشبورد نیز طراحی نسبتا خوبی دارد؛ هرچند در بخش‌های مختلف آن از پلاستیک‌های سخت و ارزانقیمت استفاده شده است. استفاده از شاخصه‌های خودروهای اسپرت در جاهای مختلف آن بخصوص در ساخت و طراحی فرمان حس رانندگی مهیج و سرعتی را به سرنشینان منتقل می‌کند. هرچند برخی منتقدان اعتقاد دارند برلیانس این گونه طراحی‌های جسورانه را از شریک فرانسوی پژو یعنی سیتروئن اقتباس کرده است.

از نظر ابعاد پژو پارس حدود ده سانتی‌متر از اچ 230 بزرگ‌تر است، اما این اختلاف اندازه آنچنان در تقسیم فضای سرنشینان و همچنین قسمت بار عقب خودرو مشهود نیست. در هر دو خودرو جای کافی برای سرنشینان در نظر گرفته شده و هر دو نیز از صندلی‌های نسبتا راحتی بهره می‌گیرند. این تشابه در قسمت فضای بار خودرو نیز به چشم می‌خورد و هر دو محصول را برای کسانی که دارای بار و اثاثیه نسبتا زیادی هستند به خودروی خانوادگی مناسبی تبدیل کرده است.

شیر فرتوت غران یا جوان تازه نفس؟

پارس که دیگر خبری از تولید آن و حتی هم‌نسلانش در سایر نقاط دنیا نیست، در طول مدت تولید و حضور در بازار داخلی پیشرانه‌های متعددی را زیر کاپوت تجربه کرده است. از موتورXU7JP یا همان L3 مربوط به پژو سیتروئن که 1800 سی‌سی حجم و صد اسب بخار قدرت داشت، تا موتور تقریبا مدرن TU5 که نسبت به نمونه قبلی 200سی‌سی از حجم موتورش کاسته شده بود و می‌توانست 108 اسب بخار قدرت تولید کند. زمانی هم به موتور L4 مجهز شده بود و به واسطه شتاب و سرعت موثری که از آن به دست می‌آورد مورد توجه مقامات دولتی نیز قرار گرفت. در آن دوران قسمت زیادی از تولیدات این محصول در اختیار سازمان‌های دولتی و تشریفات قرار گرفته بود. گفتنی است در حال حاضر بخش زیادی از تولیدات پژو پارس با گروه کلاسی LX با همان موتور TU5 به بازار عرضه می‌شود. نمونه‌های جدیدتری از این محصول نیز به پارس دوستان عرضه می‌شود که به گیربکس اتوماتیک AL4 مجهز است؛ اما عمده محصولات پارس با گیربکس پنج سرعته دستی روانه بازار مصرف می‌شوند.

اما رقیب تازه به دوران رسیده پارس به یک موتور 1500 سی‌سی مجهز شده است که 103 اسب بخار قدرت دارد. سیستم انتقال قدرت در این خودرو نیز از نسخه پنج سرعته دستی استفاده می‌کند و هم شش سرعته AMT. جالب است بدانید گیربکس‌های این خودرو را شرکت GETRAG‌ آلمان تولید می‌کند که یکی از معتبرترین سازندگان در سطح جهان به شمار می‌رود. مصرف سوخت ترکیبی آن نیز طبق ادعای شرکت سازنده 3/6 لیتر در هر صد کیلومتر است که نسبت به رقیب پا به سن گذاشته خود یعنی پارس که 15/8 لیتر در هر صد کیلومتر می‌سوزاند، برتری قابل تاملی است.

پیر خوشنام یا جوان خوش‌رو؟

هر چقدر از واقعیت فنی قدیمی بودن طراحی و ضعف پارس بگوییم، اما واقعیت بازار این است که طیف وسیعی از خریداران سنتی همچنان اقبال خوبی به این محصول دارند و تلاش ایران‌خودرو نیز با ایجاد تغییرات متعدد ظاهری به منظور روی پا نگه‌داشتن این خودرو برای حفظ مشتریانش در خور ستایش است، اما باید قبول کرد دیگر شاید وقت آن رسیده است تا پارس به منظور تحولی کلی به دست مهندسان و طراحان سپرده شود تا هم برای ظاهر فرتوت آن فکری بکنند و هم پیشرانه‌های کم‌مصرف‌تر و به روزتر را در قلب آن جاگذاری کنند. چیزی که در آن دیگر شاهد طراحی قدیمی متعلق به دهه 90 میلادی نباشیم و نبود امکانات خودروهای جدیدتر آزارمان نداده و همچنین از مشکلاتی مانند ترمزهای بی‌اثر در سرعت‌های بالا هم خبری نباشد.

برلیانس اچ 230 نیز هرچند با روحیه‌ای تازه‌نفس و ظاهری پیشرو از راه رسیده و دل بسیاری از خودرودوستان را برده است، اما هنوز به زمان طولانی‌تری برای اثبات کارایی خود نیازمند است تا بتواند در بین دوستدارانش روسفید باقی بماند. هرچند بخش عظیمی از مصرف‌کنندگان اچ 230 از کیفیت آن رضایت نسبی دارند، اما کمبود قطعات تزئینی بدنه و گاه قطعات یدکی مصرفی و همچنین گران بودن آنها در کنار بازار نه‌چندان مناسب خرید و فروش دست دوم خودروهای چینی‌تبار، همچنان راه را برای یکه‌تازی خودروهایی مانند پارس باز خواهد گذاشت.

جدول مقایسه فنی پژو پارس ال‌ایکس و برلیانس اچ 230

محمدرضا نجفی

جام‌جم